Xeberê Newe

Amora Çımê 9 vıcya
redaksiyonê Çıme ra amora newey bıwazê!

NECMEDDÌN BÜYÜKKAYA
MA XO VÌRA NÊKERD
1943 - 1984

Koyo Berz

Zazay ne Tırk, ne Kürd, ne Ereb, ne Írani u ne zi çinayê, şarêno (mılletêna) u şarêdo (mılletê da) xosera u tekeldê kesi bındı niya. Ínan Neco weş sınasnayê u zanayê o do nezdira bıqiro u vajo Zazay şaro, şarê do xosero. Neco bêters bı, bı azim bı. O dobra dobır şiyê meselan ser. Destê xo beştê çıçi o xo dest ra nêvıradayê. Çıçi tepıştê o cıkerdê. Tersê cı çiyê ra çınê bı u kesırê mıl nêronayê, qandê coy ixbar bı. Eger ixbar nêbiyayê inan gıştê xo boy kerdı bi, o do biro u şırê ey zey kavırana tepêşê

>>> şo amora jewını bıwanı ( pdf )

>>> şo amora jewını bıwanı ( html  )
 

80.YILINDA ŞEYH SAİD AYAKLANMASI VE GERÇEKLER-I

Cihat Kar

Zaza toplumunun “Kürt”, Zaza dilinin “Kürtçe’nin lehçesi”, coğrafyasının da “Kürdistan” olarak nitelendirilmesi ve bu iddiaların sürekli olarak ülke içinde ve dışında Kürt siyasi çevrelerince savunulması, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerindeki Zaza direnişlerinin de “Kürt isyanları” şeklinde tanımlanması sonucunu doğurmuştur. Öte yandan, bilimsel hiçbir inceleme yapılmadan, sanki “her Doğulu Kürt kökenli” imiş gibi bir önyargıyla zihinlere yerleşmiþ olan yanlıþ kanaatler neticesinde, Zazalar, Türk yöneticilerince de Kürt orijinli olarak algılanmış, böylece Koçgiri, Şeyh Said ve Dersim direnişleri Türk resmi/gayri resmi kaynaklarında “Kürt isyanları” olarak yer almıştır.(1) Zihinlerdeki bu yanlışın giderilmesi için, özellikle Zaza aydın ve bilim çevrelerinin, Zaza kimliğinin tanıtımı konusunda yoğun çaba göstermeleri gerekmektedir.
 
>>> şo amora dıdını bıwanı ( pdf )

>>> şo amora dıdını bıwanı ( html  )
 

öNCüMÜZ
EBUBEKÍR HOCA'YI UNUTMADIK

Ebubekir Hoca`nın aramızdan ayrılışı ve ebedi dünyaya intikal etmesinin üzerinden 14 yıl geçmesine ragmen, onun fikirleri ve ögretileri Zaza halkı içerisinde güncelligini ve tazeligini korumaktadir. Ruhu sad mekanı cennet olsun.

Zaza davasinin bilge ve öncüsü Ebubekir Pamukcu tam bundan 20 yıl önce Ísveç`in bir şehri Skärholmen`den Zaza dili dergisinin çıkış müjdesini veriyordu. Evet bu kücücük dergi Ebubekir`in ve tüm Zazaların yaşamında bir başlangıc bir dönüm noktası oldu. Tabiki ebadı kücücük olan bu dergi bazı tabuları yıkmada ilk adim oldugu için büyük fırtınalarla karşı karşıya kalmasıda bir oldu. Yani bazıları bu çıkışı sevinçle karşılarken bazılarıda düşmanca karşıladılar.
 
>>> şo amora hirını bıwanı ( pdf )
 

CD u bandi faruk iremet
“Na Zeri” Veciya!

Ez Zazaya

érdê ma bê lejwan o
lejwanê cı eza loooo
welatê ma êyê roşenê
wahêr bıvıciyê deza 

bı namedê şardê xü ya
qırfi mekı embaz
no halê ma rê dınya hüweno
may u piyê to zazayo
 
>>> şo amora çıharını bıwanı ( pdf )
 

Zazaca’da bükünlü haldeki ismin çoğul
ve de birinci tekil kişi zamiri soneki –AN
 
Asmêno Bêwayir

Bu yazıda adlardaki bükünlü halde (zalin diöi durum) -an- çoğul son ekinin ve ayrıca da fiil çekimlerinde birinci tekil kişi –an(e) sonekinin bir gramer mi yoksa fonetik bir farklılığın sözkonusu olduğu tartışılıp, ilerdeki muhtemel bir ortak kolektif bir yazı dilinde esas alınabileceği ele alınacak.

Eski İrani dillerinden yazılı olarak aktarılan iki dil Eski-Farsça (Old Persian) ve Avesta’da, ayrıca eski Hintçe’de de, çoğul tamlama halinde (Genitiv Plural) sonekin –ānām; Orta-Farsça veya Partça gibi Orta-İrani dillerde de bükünlü halde –ān olduğu dilbilimciler tarafınca bilinir, bu konuyu siyasileştirmenin hiç anlamı yoktur.

Aynı şekilde birinci tekil kişi sonekinin Partça ve Orta-Farsça’da istek kipinde –ān (Prt. az karān, Phlv. an karān ‘yapsam’), Eski Hint ve İrani dillerinde (Hindoirani) de keza birinci tekil kişi emir kipinde (Imperativ) -āni (Eski Hintçe bharāņi ‘götüreyim’) olması da Zazaca’daki –an’ın bu paradigmadan kaldığı kanısını pekiştirmektedir.
 
>>> şo amora pancını bıwanı ( pdf )
 

Dilimiz üzerindeki engeller
 
Haydar Şahin

Zazaca ayrı bir dildir ve Zazalar ayrı bir halktır diyen ilk Zaza aydını, rahmetli Ebubekir Pamukçu, 1985 yılında Zaza dili, kültürü Ayre (Are) Değirmen dergisini İsveç’te çıkarmaya başladı. 2 yıllık bir sürede 14 sayıya ulaşan dergi, Zaza kimliğini ve varlığını tanıtmaya başladı. Anadilini ve kimliğini seven geniş bir çevre bu dergiyi sahiplendi. Bu sahiplenme ve gelişmeyle birlikte daha iyi, araştırmaya dayalı, kaliteli ve ebat olarak dahada büyük bir dergi düşünüldü. Bu düşünceyle Zazaca’yı ve Zaza kimliğini; Zaza halkına ve diğer kamouyuna anlatmak için yine rahmetli Ebu Bekir Pamukçu’nun büyük emeğiyle Piya (Birlikte) dergisi İsveçte 1988 yılında ağırlıkta Zazaca, Türkçe ve İngilizce olarak çıkarıldı. 1991 Ocak ayına kadar 14 sayı çıktı.
 
>>> şo amora şeşını bıwanı ( pdf )
 

Zaza Halkı Kendisini Temsil Edecek
Programlı Bir Yapıya Kavuşturulmamıştır

Ferhat Pak

Yıllarca süren bir çabaya rağmen, Zaza hareketindeki belirsizlik ve kaos ortamıdevam etmektedir. Görebildiğimiz kadarıyla, bazı arkadaşların kişisel gayretlerine rağmen, herhangi bir atılım söz konusu değildir. Binbir cefayla oluşturulan Zaza kurumlarına, bırakalım sıradan insanları, Zaza aydınları bile sahip çıkmıyorlar. Herkes kendi başına bir oluşum olma sevdasını sürdürüyor. Ortaya çıkan tablo, mevcut kadroların bu işi götüremeyeceklerini ortaya koyuyor, ya da aradaki çok önemli sorunlar bu süreci etkiliyor. Bugün kabul etsek de, etmesek de Zazaca konuşan kesimler, „Dersim“ ve „Zazalar“ şeklinde bölünmüşlerdir. Bu bölünmeye gerekçe olarak ortaya sürülen, Alevilik ve Sunnilik durumudur. Bu bölünmüşlüğü giderecek çabalar ve ciddi girişimlerde mevcut değildir. Sürece müdahale etmek ve cözüm üretmek yerine, yöntem olarak işi oluruna bırakmak tercih edilmiştir.
 
>>> şo amora héwını bıwanı ( pdf )
 

Zımıstan

Fexri Xozik

Payiz qedya, ma havıle nekerd
Qutê qeç, marê biyo derd 
Rocê serdi, şewê dergi, ma vero
Kes nêzano, felekto mara kê bero
Çıhar kêney, hirê laci koley to
May mı kuta, pi mı cadı meyito

Xerclıx çinyo, aslıx çinyo, deyn bolo
Koli çinyo, komır çinyo, serd bolo
Serrê niyo, didi niyo, panc niyo
Allay çirê marê no rewa diyo
Tesla mı kewt, rıhatey çınya ebed
Héq téalay dayo cezayê ma müebed